Het fenomeen charisma fascineert me enorm. Het wordt overal en nergens gebruikt, gebezigd en als label aan mensen gekoppeld. Het wordt echter zo vaak gebruikt dat het soms een beetje een containerbegrip aan het worden is. Alles wat er maar een beetje op lijkt, wordt omschreven als charisma of charismatisch. In enkele boeken en online blogs ben ik tips tegengekomen over het versterken van iemands persoonlijke charisma.
In mijn ogen is dat onterecht. Want er goed uit zien, verzorgd zijn en jezelf een houding kunnen geven zijn belangrijke elementen in iemands presentatie, maar absoluut geen garantie voor het hebben van charisma.
Er komt zo veel meer bij kijken dan uitstraling, presentatie of voorkomen alleen. Die termen zijn bij lange na niet elkaars synoniem, maar worden wel als zodanig gebruikt.
Waarom ik dat durf te beweren? Omdat ik het fenomeen heb bestudeerd, als onderwerp voor een van de tofste papers die ik tijdens mijn opleiding heb geschreven.
Literatuurstudie
De intensieve literatuurstudie die ik heb gedaan om charisma te bestuderen maakt me geen charisma-expert. Daar ben ik me bewust van. Ik kan wel het fenomeen beter plaatsen, als het ergens genoemd wordt. Ik kan voorzichtig een oordeel vormen – voor mezelf – of de kwalificatie al dan niet terecht is, of voer is voor discussie.
Met meteen de gedachte dat een begrip als charisma, net als zo vele andere ‘ongrijpbare’ verschijnselen, altijd bron van discussie kan zijn. De vele wetenschappers die er diepgravend onderzoek naar hebben gedaan, zijn het onderling ook niet eens.
Wel zijn er aanwijzingen of suggesties welke persoonlijke vaardigheden en sociale constructies belangrijk zijn in het opbouwen of verwerven van een uitstraling of status die het beste te omschrijven valt als charisma.
Benieuwd naar de onderzoeken van de wetenschappers, en mijn bevindingen daarover? Lees dan de paper “Charisma. Gave of construct?”
Jos Moesman 