30 April 2013, even na tien uur ’s ochtends. In de Vroedschapskamer van het Koninklijk Paleis op de Dam, ook wel de Mozeszaal genoemd, tekende koningin Beatrix de Akte van Abdicatie. Daarmee werd zij in een klap weer prinses en volgde kroonprins Willem-Alexander haar op als staatshoofd. Het verzamelde publiek op de Dam juichte. De koning die je wist die ging komen was eindelijk hier. Okay, misschien een flauwe knipoog naar het omstreden Koningslied, maar dat hoort er bij. Op de laatste Koninginnedag maakte een ongekend Oranjegevoel zich meester van ons land. Nederland nam met een groot volksfeest en masse afscheid van koningin Beatrix en verwelkomde koning Willem- Alexander als nieuwe vorst.
Sinds koningin Beatrix op 28 januari haar aftreden bekend maakte, leefde heel Nederland toe naar de laatste Koninginnedag. De minister-president stelde vanwege de aanstaande troonswisseling een Nationaal Comité Inhuldiging in, dat verantwoordelijk werd voor de Koningsspelen, een Koningslied en een Dromenboek voor de koning. Nederlandse bedrijven probeerden, zoals gebruikelijk, in te haken op het sentiment met een gimmick, gadget of actie.
Dankzij een groot interview konden we al wat beter kennismaken met de aanstaande koning en koningin. Het vraaggesprek was hét moment voor prins Willem-Alexander en prinses Maxima om zichzelf als koningspaar te presenteren aan Nederland. Voor die eerste test slaagden ze met vlag en wimpel. De ongeveer vijf miljoen kijkers waren overwegend positief, de experts in de nabeschouwing ook. Het vertrouwen in koning Willem-Alexander was nog nooit zo hoog, bleek uit onderzoek van Ipsos. Koning en volk waren klaar voor een wisseling van de wacht.
Uit het boekje
In vergelijking met de troonswisseling in 1980 en andere Koninginnedagen in Amsterdam was deze 30 april er een ‘uit het boekje’. De diverse programma onderdelen verliepen, voor zover wij weten, grotendeels volgens plan. Het startsein voor een geweldige Kroningsdag werd gegeven bij de balkonscène, waar koning Willem-Alexander, koningin Maxima en prinses Beatrix met luid gejuich werden ontvangen. Onze voormalige vorstin kon het niet laten nog één keer de regie te nemen: “Even wuiven, misschien?”
Conversation clouds
Waar je ook was op Koninginnedag, de inhuldiging was nooit ver weg. Althans, de NOS trok als ‘hofleverancier‘ alle registers open om de dag zo goed mogelijk in beeld te brengen. Naast de marathonuitzending op tv was er een livestream op de website én de app. In diverse steden hingen op pleinen grote schermen, zodat ook daar niemand iets hoefde te missen. Overal werd uitgebreid verslag van gedaan.
De NOS hield via social media een vinger aan de pols over het gemoed in ons land. Mede dankzij #troon en andere officiële hashtags rondom Koninginnedag werd aan de hand van conversation clouds in kaart gebracht wat er leefde op onder andere Twitter. Mensen waren verheugd, blij, opgetogen, pinkten een traantje weg. Of reageerden in positieve zin op de ontspannen houding en de kleine gebaartjes van emotie bij de koninklijke familie. Al die momenten leidden tot een grote Oranje buzz. Zoals bij de balkonscène, waar koning Willem-Alexander zijn moeder bedankte, het wuifmoment, de speech van de koning in de Nieuwe Kerk en uiteraard de eedaflegging.
En ook de jurken van Maxima, Jan Taminiau (de ontwerper van de blauwe jurk), demonstrante Joanna, de prinsesjes en ‘de vrouw in de rode jurk’ (de vrouw van burgemeester Van der Laan) gingen digitaal flink over de tong. Het onverwachte uitstapje bij de koningsvaart, toen de koning en de koningin DJ Armin van Buuren en de leden van het Koninklijk Concertgebouworkest bedankten, leverde eveneens veel buzz op.
Buitenland
Dat de Nederlanders een nieuwe koning kregen, heeft het buitenland geweten. Al die hoogtepunten zorgden ervoor dat veel Oranjetweets worldwide trending topic werden. Niet dat we over belangstelling van over onze landsgrenzen te klagen hadden, integendeel. Veel buitenlandse media, waaronder de BBC, CNN, Al-Jazeera, VRT en persbureau AP deden live verslag van de ontwikkelingen in Amsterdam. De BBC maakte zelfs gebruik van #koninginnedag.
Source: @BBCBreaking
In Duitsland volgden zo’n vier miljoen mensen de plechtigheden in onze hoofdstad. Het leeuwendeel stemde af op de live-uitzending van Ein Prinz Wird König op ARD. Ook in Argentinië werden de plechtigheden live uitgezonden. Uiteraard ging daar de meeste aandacht uit naar koningin Maxima. En landgenoten in den vreemde werden niet vergeten. Zij konden bij speciale feestjes op ambassades en consulaten, via livestreams en Google+ Hangouts getuige zijn van dit historische moment in onze vaderlandse geschiedenis.
30APPril
Wie in Amsterdam was, kon gebruik maken van de speciale 30APPril-applicatie van de politie. Die stond vol informatie over het programma, looproutes, feestlocaties, ov-stations, EHBO-posten, toiletten en de Twitterfeed van politie, NS en gemeentediensten die met 30 april verbonden waren. In eerste instantie zou er ook een druktemeter in komen, maar die werd uit angst voor overbelasting van het netwerk geschrapt. In plaats daarvan stuurde politie push berichten met updates over de situatie bij diverse locaties in de stad, om op die manier bezoekers op de hoogte te houden waar het druk was. Om op korte termijn een goed werkend systeem te hebben, werd 30APPril gebaseerd op de app die werd gebruikt bij de Olympische Spelen in London. Er moet nog geëvalueerd worden, maar de crowd monitoring functie van de app lijkt zeker bijgedragen te hebben aan de sfeer in de hoofdstad.
Koningslied
In de aanloop naar Koninginnedag was er veel, erg veel te doen over het Koningslied. Componist John Ewbank trok in eerste instantie het lied terug, maar kwam terug op die beslissing. Mede omdat het Nationaal Comité Inhuldiging besloot vast te houden aan het nummer, dat centraal zou staan in een grootse avondaubade. Tot veler verrassing werd met het lied een nummer 1 hit gescoord. En daarom kreeg het koninklijk paar, ondanks alle ophef en excuses, toch een meezingfestijn vanuit Ahoy voorgeschoteld.
Het was de bedoeling dat in alle provincies gezongen zou worden rond half acht ‘s avonds, maar in vier provincies ging het feest niet door. In Drenthe en Limburg werd vanwege gebrek aan meezingbelangstelling het publieke evenement aldaar afgeblazen. In Overijssel speelde een DJ andere muziek, terwijl mensen op een groot scherm naar de beelden uit Ahoy keken. Utrecht spande echter de kroon. Een miscommunicatie over de vergunning tussen KPN, kroegbazen en de gemeente zorgde ervoor dat het grote scherm op het Neude al voor half acht was afgebroken. Op het Lepelenburg werd later alsnog het lied aangeheven.
Medaille
Minister-president Mark Rutte liet tijdens het slotdiner in het Muziekgebouw aan het IJ weten trots te zijn op de manier waarop Nederland het feest in eenheid heeft beleefd. Burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan gebruikte zijn column in dagblad Metro voor een uitgebreide lofzang over de opgetogen Oranjesfeer in de stad tijdens de inhuldiging. Ook bedankte hij de duizenden mensen die achter de schermen hadden meegewerkt aan het organiseren van Koninginnedag. Zij ontvangen, bij Koninklijk Besluit, een inhuldigingsmedaille.
Premier Rutte reikte de eerste zeven exemplaren daarvan op donderdag 2 mei uit in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, de plek waar twee dagen eerder de nieuwe koning werd beëdigd. En die liet van zich horen, via een smsje aan burgemeester Van der Laan. De koning stuurde het volgende: “Heel veel dank, voor alles. Amsterdam heeft ons een onvergetelijke dag gegeven, die smaakt naar meer! Hartelijke groet, WA.”
De vreugde en het Oranjegevoel van de laatste Koninginnedag zijn een goed begin voor de regeerperiode van koning Willem-Alexander. Op Bevrijdingsdag mogen we het gebroederlijk feesten nog eens dunnetjes over doen. En voor prinses Beatrix was de dag, die zo anders verliep toen zij zelf de troon besteeg, een mooie bekroning van drieëndertig jaar koningschap.
De oorspronkelijke tekst is van 3 mei 2013 en gepost op Merge Media.
Jos Moesman 