Eind mei kwam via een zeer uitgebreid artikel in de Washington Post naar buiten dat Google vergevorderde plannen zou hebben om ontwikkelingslanden en afgelegen gebieden aan draadloos internet te helpen. Betrouwbare anonieme bronnen, voormalig medewerkers en samenwerkingspartners deden een boekje open over welke mogelijke oplossingen worden onderzocht. De woordvoerders van het bedrijf onthielden zich van elk commentaar. Nog geen drie weken later kwam Google zelf met het nieuws naar buiten. Project Loon is de nieuwste innovatie uit het befaamde Google X-lab. Met speciale ballonnen kan een draadloos netwerk worden gecreëerd op plekken waar internet via kabel te duur of niet mogelijk is.
De naam van Project Loon is weloverwogen gekozen. Het laat zich vertalen als vreemd, raar of gek. Want het is ook een maf idee, een wifi netwerk aanleggen via ballonnen. Aan de andere kant is het een prikkelende innovatie. Het is dan wel geen one-technology-solves-all oplossing, maar volgens Rich DeVaul, chief technical architect van Project Loon, is het een relatief goedkope oplossing om (snel) een betrouwbaar netwerk op te bouwen voor de miljarden mensen die nog geen toegang hebben tot internet. Loon kan ook worden gebruikt om wifidekking in stedelijke gebieden te verbeteren en om rampgebieden weer snel online te brengen.
Het idee is vrij simpel. Vanaf een basisstation op de grond, aangesloten op een lokale internetverbinding, wordt een wifisignaal van ballon naar ballon gestuurd, die weer elk een eigen dekkingsgebied voorzien van internet. Door de ballonnen op 20 kilometerhoogte in de (lege) stratosfeer te laten zweven, hangen ze niet in de weg van vliegtuigen. Dankzij de daar aanwezige windstromen kunnen de ballonnen in principe de hele wereld rondzweven. Omdat ze van afstand bestuurbaar zijn, kunnen ze door Loon Mission Control naar een gewenste hoogte of locatie worden gedirigeerd. Kan het nog beter? Jawel. De ballonnen werken volledig op zonne-energie en zijn zo ontworpen dat veel onderdelen hergebruikt kunnen worden voor nieuwe high altitude platforms.
Omdat Project Loon geen totaaloplossing biedt, worden andere mogelijkheden eveneens onderzocht. Zo loopt er een pilot in Zuid-Afrika en Kenia om internet via tv-frequenties aan te bieden. Ook zou Google onderzoeken of internet via speciale satellieten mogelijk is.
De intentie achter de innovaties is goed. Dankzij toegang tot internet kunnen mensen in bijvoorbeeld Afrika of Zuid-Oost Azië over kennis en informatie beschikken die ze eerst niet hadden. En daar zijn weer ontegenzeggelijk veel voordelen voor Google aan verbonden. Meer internetters betekent meer afnemers van diensten. Met die extra data krijgt Google meer inzicht in consumentengedrag, waarmee weer gerichter geadverteerd kan worden. Aangezien momenteel 87% van de $50 miljard omzet uit de verkoop van online advertenties wordt gehaald, kan een toename van het aantal eyeballs die naar die advertenties kijken, bijzonder lucratief uitpakken voor de technologiereus.
Er zitten ook nadelen aan het plan. Want waar Project Loon zich vooral begeeft in hogere sferen, zal Google bij de uitvoering rekening moeten houden met lokale sentimenten op de grond. Ballonnen die volgepropt met allerhande techniek als semisatellieten over het hele zuidelijk halfrond kunnen zweven? Een aantal landen in dat deel van de wereld zal daar niet zo heel erg blij mee zijn. Google is voor een verbinding naar de ballonnen deels afhankelijk van lokale internetaanbieders. Zeker nu digitale spionage een zeer groot onderwerp is, kan het zijn dat een regering die samenwerking wil dwarsbomen.
Over zowel de plussen (toegang tot kennis en informatie voor mensen, opbrengst voor Google) als minnen (lokaal verzet) hoeft Google nog niet na te denken. Glass deed ook veel stof opwaaien toen dit X-lab product werd gepresenteerd. Project Loon zit momenteel nog in de testfase. Het eerste experiment wordt sinds 15 juni gehouden in Nieuw-Zeeland. Vijftig testers kunnen met een speciale antenne de signalen van de ballonnen ontvangen.
De ervaringen uit deze proef worden gebruikt om de techniek verder te verfijnen en de volgende fase van Loon vorm te geven, om zo uiteindelijk een betaalbare internetverbinding voor ‘iedereen’ mogelijk te maken. Met ballonnen. Oh, loony Google.
De oorspronkelijke tekst is van 26 juni 2013 en gepost op Merge Media.
Jos Moesman 